wróć do menu

Wilcza Góra

Wilkołak (często także Wilcza Góra, niem. Wolfsberg) to bazaltowy szczyt o wysokości 367 m n.p.m. leżący na Pogórzu Kaczawskim (północno-zachodni skraj Pogórza Złotoryjskiego), pomiędzy miastem Złotoryja, Jerzmanicami-Zdrój a Wilkowem.

Wilkołak jest pozostałością wulkanu, który był aktywny w neogenie, w środkowym miocenie, ok. 15,5 mln lat temu, w związku z zachodzącymi wówczas alpejskimi ruchami górotwórczymi. Obecnie widoczne wzniesienie nie stanowi jednak stożka wulkanicznego, lecz resztkę komina, którym magma przedostawała się ku powierzchni, tzw. nek. Stożek wulkanu znajdował się wyżej, jednak w późniejszych okresach został zniszczony, odsłaniając głębsze warstwy skał. Dzięki wyrobiskom kamieniołomu można obserwować niemal pełny przekrój komina wulkanicznego, z różnymi rodzajami skał wulkanicznych i starszych piaskowców oraz efekty innych zjawisk wulkanicznych. Najciekawszą formą jest tzw. róża bazaltowa – układ słupów rozchodzących się gwiaździście z jednego punktu.

W 1959 roku na Wilkołaku utworzono rezerwat o powierzchni 1,69 ha. Poza unikatowymi formami geologicznymi na terenie rezerwatu znajduje się również ostoja przyrody ożywionej. W szczelinach wietrzejących bazaltów rosną zespoły paproci szczelinowych (chasmofitów) – są to: paprotka zwyczajna oraz zanokcice – skalna, murowa i północna. Rosną także orlica pospolita, nerecznicza samcza, wietlica samicza, paprotnica krucha i cienistka Roberta. W partiach podszytowych rozwinęły się zarośla krzewiaste takie jak leszczyna, tarnina, dziki bez koralowy, trzmielina zwyczajna, dzika róża, agrest, jeżyna śląska i słoneczna, berberys zwyczajny, wierzba śląska i iwa oraz rzadsza irga zwyczajna.

Na początku XX wieku na zboczach Wilkołaka rozpoczęła się eksploatacja bazanitu. Obecnie wyrobiska otaczają wierzchołek z trzech stron. Na wschodnim zboczu funkcjonuje Kopalnia Bazaltu Wilcza Góra należąca do firmy Colas. Bazanit wydobyty w tej kopalni posłużył m.in. do budowy Trasy W-Z, Trasy Łazienkowskiej, Pałacu Kultury i Nauki oraz warszawskiego metra.

W XIX wieku na szczycie Wilczej Góry powstało schronisko z wyżywieniem i noclegami. W czasach niemieckich na szczycie góry znajdowało się lądowisko dla szybowców.